‍Czym jest symbol piersi w psychoanalizie?

Pierś jest symbolem dobrego, karmiącego i kochającego obiektu. Taki obiekt (czym jest obiekt-doczytaj do końca), z perspektywy dziecka, jest emocjonalnie dostępny, wytrwały i odporny. Wychodzi na przeciw naturalnym potrzebom opieki i poczucia bezpieczeństwa niemowlęcia. I, co rozstrzygające dla rozwoju umysłu, jest receptywny - wpuszcza do siebie i pozwala sobie ulec wpływowi trudnych emocji, których dziecko nieuchronnie doświadcza i niewerbalnie komunikuje. Taka nieświadoma, receptywna postawa kochającego „obiektu” pozwala głęboko rozumieć niewysłowione potrzeby niemowlęcia. Zaoferować mu ich znośną i bardziej realistyczną wersję. Na przykład, zamiast ulegania naporowi paniki czy frustracji dziecka, rodzic intuicyjnie wyczuwa jego ból, niechęć, czy rozpacz. Zdaje sobie sprawę z ograniczonych zdolności dziecka do tolerowania naporu uczuć. Sam zaś nie odcina się od nich, nieuchronnie im nieco ulega, lecz toleruje je i łagodzi stan dziecka swoją wyważoną, autentyczną i troskliwą postawą. Odbywa się to przy okazji codziennych, zwykłych interakcji.

Jaką korzyść odnosi dziecko?

W relacji z osobą opiekującą się dziecko otrzymuje bardziej strawną wersję swoich przeżyć, które w ofercie troskliwego zaabsorbowanego obiektu (np. rodzica) stają się możliwe do przyjęcia i twórczego wykorzystania. W percepcji dziecka otrzymuje ono cierpliwość, życzliwość, oraz solidność. To je uspokaja i otwiera na świat. Ponadto niemowlę w oczach (de facto w emocjonalnej postawie i  reakcjach) rodzica lub innego opiekuna poznaje siebie; swoje uczucia, możliwości i ograniczenia. Dzięki temu dziecko staje się nie tylko spokojniejsze i stabilniejsze, może też budować bardziej realistyczny, intuicyjny obraz siebie.

Ekstra korzyści!

Dziecko uwewnętrznia taką receptywną, aktywną postawę i uczy się świadczyć ją sobie samemu. Zyskuje ogląd siebie i może stawać się samodzielne. Dojrzewanie, rozwój i nieuchronne zmiany w życiu nie napawają dziecka trwogą; stają się zrozumiałe i wzbogacają je. Zyskując zdolność rozumienia siebie, w odpowiednim momencie dziecko staje się zdolne porzucić i utracić pierwotny obiekt miłości i znajdować satysfakcję w relacji z jego substytutami w otoczeniu. Staje się zdolne do miłości, przyjaźni, zabawy i zyskuje odporność na przeciwieństwa losu.

Wow! Ojej…

Czym zatem, w rozumieniu psychoanalizy, jest pierś? To kochający obiekt poszukiwany przez miłość dziecka. Udana relacja z nim jest kluczowa do rozwoju, tak samo jak kluczowa jest zdolność jego utraty i porzucenia. Choć doświadczenie to jest dla prawidłowego rozwoju niezbędne, to jest również nieuchronnie bolesne.

Postscriptum

Dobrą, bądź zła piersią (o tym niedługo, w jednym z kolejnych „szortsów”) będzie zatem rodzic lub inny opiekun, sposób zorganizowania środowiska i wreszcie, kultura, którą tworzymy innym i sobie.

‍